Wspomaganie rozwoju mowy dziecka
Wspomaganie rozwoju mowy dziecka-ćwiczenia stymulujące lewą półkulę mózgu.
Mózg jest naszym „komputerem pokładowym”, dzięki któremu odbieramy, rozpoznajemy, interpretujemy i reagujemy na wrażenia na płynące z wnętrza ciała i z otoczenia. Badacze od lat przyglądają się temu niezwykłemu organowi, ostatnie lata przyniosły nowe możliwości prowadzenia badań, a co za tym idzie, nowe odkrycia i wnioski. Na podstawie dostępnej wiedzy tworzone są nowe skuteczne metody stymulowania pracy mózgu, które pozwalają pokonywać rozmaite problemy rozwojowe.
U osób praworęcznych dominującą dla funkcji mowy jest półkula lewa. W jej płacie skroniowym zlokalizowano tzw. ośrodek Wernickego, odpowiadający za odbiór mowy, nazywany jest słuchowym ośrodkiem mowy. Za nadawanie mowy odpowiada tzw. ośrodek Broki, który nazywany jest ruchowym ośrodkiem mowy. Dla rozwoju mowy stymulowanie lewej półkuli mózgu ma znaczenie kluczowe. Nie bez znaczenia jest oczywiście udział półkuli prawej, która odpowiada za tzw. prozodię mowy, tzn. melodię, rytm, intonację. Dobra współpraca obu półkul daje podstawę do harmonijnego rozwoju mowy. Podział „obowiązków” półkul mózgowych przedstawia się następująco:
| Lewa półkula mózgu | Prawa półkula mózgu |
|---|---|
|
|
Jedną z przyczyn, coraz częściej występującego, opóźnienia w rozwoju mowy u dzieci, jest przesyt bodźców stymulujących prawą półkulę mózgu. Dzieci, spędzając coraz więcej czasu przed ekranem telewizora lub tabletu, są nadmiernie stymulowane przez obrazy, muzykę, dźwięki niewerbalne, przy uboższym stymulowaniu aktywności lewej półkuli mózgu. Skutkiem tego są też kłopoty w opanowaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem, będącego przyczyną niepowodzeń szkolnych. Stymulowanie lewej półkuli, poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia, wspomaga rozwój mowy dziecka oraz naukę czytania.
Poniżej wybór propozycji zabaw i ćwiczeń dla dzieci, w których aktywowany jest potencjał lewej półkuli mózgu:
- wyszukiwanie różnic między dwoma obrazkami,
- szeregowanie elementów wg wielkości, natężenia barw, przyrastania cechy, lub ubywania, np. coraz większe kamyki, coraz mniejsze kawałki gazety, kulki plasteliny, narysowane kwiatki z jednym, dwoma, trzema, czterema płatkami, itp.
- naśladowanie sekwencji elementów, np. ułożonych w określony sposób klocków: czerwony- zielony- czerwony-…, lub duży- mały- duży-…, listek-kamyk- listek-…,
- kontynuowanie sekwencji, np. duży- mały- duży- i co dalej?, lub zielony-czerwony- niebieski- zielony- czerwony-…,
- układanie sekwencji, konstruowanie ich,
- wyszukiwanie na dużym obrazku fragmentów, np. na polecenie: „znajdź pieska, znajdź kwiaty itp.,
- składanie obrazków z części, ale nie puzzli, tylko pociętych po linii prostej ilustracji, podzielonej na dwie, cztery, osiem części,
- naśladowanie sekwencji samogłosek, np. aou-aou-ao…,
- sekwencje sylab: ma-ta-pa, ma-pa-…, la-mo-tu, la-mo-…,
- sekwencje słów: koń-pies-koń-…,
- dobieranie części do całości, np. w grze „lotto dom”,
- kategoryzowanie, tzn. tworzenie zbiorów wg określonej cechy, np. klocki do klocków, lalki do lalek, przedmioty zielone do zielonych, kwadraty do kwadratów, itp.,
- układanie elementów wg polecenia- ułóż tak samo, jak ja,
- angażujące obie półkule ćwiczenie : co nie pasuje, np. wśród czterech elementów trzy owoce i jedno warzywo, trzy rybki płynące w prawo, a jedna w lewo, itp.,
- naśladowanie sekwencji gestów, np. uniesienie ręki- uniesienie nogi- uniesienie ręki-…, podskok- przysiad- obrót- podskok- przysiad-… , itp.,
Wiele z zaproponowanych ćwiczeń możemy odnaleźć w książeczkach edukacyjnych dla dzieci. Warto przeglądać je pod tym kątem i świadomie wybierać te, w których ćwiczeń „lewopółkulowych” jest więcej.
Literatura:
„Wczesna interwencja terapeutyczna” J.Cieszyńska,
wrzesień 2016